Kaszel przewlekły u dzieci i dorosłych: przyczyny i leczenie

Kaszel | Dzieci | Covid-19

Jest wiele słów na opisanie kaszlu, którego po prostu nie możesz się pozbyć. Nazywamy go dokuczliwym, upartym, utrzymującym się, a czasem uporczywym. Medycznym terminem określającym taki kaszel jest „kaszel przewlekły” lub „chroniczny”.

Mówiąc prościej, przewlekły kaszel to taki, który nie ustępuje.^1,2 Ale gdy mówimy o przewlekłym kaszlu, to kiedy możemy powiedzieć, że utrzymuje się „już za długo”? Czym dokładnie jest kaszel przewlekły i czym różni się od kaszlu ostrego?

W niniejszym artykule odpowiemy na te pytania. Wyjaśnimy również, jakie są przyczyny przewlekłego kaszlu u dorosłych i u dzieci oraz podamy sposoby jego łagodzenia.

Ogólnie rzecz biorąc, kaszel może być ostry, podostry lub przewlekły.³ U dorosłych ostry kaszel zwykle ustępuje samoistnie i nie trwa dłużej niż 3 tygodnie.^1,2,4. Ostry kaszel jest zazwyczaj skutkiem infekcji dróg oddechowych.¹

W przypadku dorosłych kaszel jest uważany za przewlekły, jeśli utrzymuje się dłużej niż 8 tygodni.^3,4,5

U dzieci natomiast, uznajemy kaszel za przewlekły, jeśli trwa dłużej niż 4 tygodnie.⁴ Ostry kaszel u dzieci zwykle nie trwa dłużej niż 2 tygodnie i często jest tylko objawem infekcji dróg oddechowych.

Przewlekły kaszel u dorosłych - przyczyny

Poniżej znajdują się niektóre z najczęstszych przyczyn przewlekłego kaszlu u dorosłych:⁶

• astma
• przewlekła infekcja ucha
• zapalenie oskrzeli
• przewlekła obturacyjna choroba płuc
• choroby śródmiąższowe płuc
• przewlekły nieżyt nosa (np. na tle alergicznym)
• przewlekłe choroby krtani i gardła
• gruźlica
• nowotwory płuc
• idiopatyczny przewlekły kaszel
• przewlekły kaszel oporny na leczenie

Te „lampki alarmowe” to objawy sugerujące, że musisz jak najszybciej udać się do innego specjalisty lub potrzebna ci jest natychmiastowa pomoc medyczna.⁶ Niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem, jeśli cierpisz na przewlekły kaszel i dodatkowo występują u ciebie poniższe objawy:⁶

• krwioplucie (np. przy zatorowości płucnej)
• duszności podczas odpoczynku
• chrypka
• masz podejrzenie zapalenia płuc
• masz podejrzenie gruźlicy
• masz gorączkę przekraczającą 38,5 stopnia Celsjusza
• wystąpienie sinicy
• masz objawy niewydolności serca
• jesteś nałogowym palaczem

Istnieje wiele potencjalnych czynników, które mogą być przyczynami kaszlu u dziecka. Skonsultuj się z lekarzem, aby uzyskać dokładną diagnozę. Aby ustalić przyczynę kaszlu u dziecka, lekarz weźmie pod uwagę kilka kwestii, takich jak:^3,4,6

• dźwięk kaszlu twojego dziecka
• czy przewlekły kaszel jest suchy, czy mokry
• inne objawy, które mogą występować u dziecka
• wyniki badań, takich jak spirometria (badanie układu oddechowego, podczas którego sprawdzana jest czynność płuc) i RTG klatki piersiowej⁵

Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj artykuł „Kaszel mokry, czy kaszel suchy: objawy, przyczyny i leczenie”

1. Kaszel poinfekcyjny – następstwo infekcji dróg oddechowych.

2. Przewlekły kaszel poinfekcyjny – jest zwykle suchy, a pacjent nie ma świszczącego oddechu.^3,7 Wywołują go wirusy atakujące drogi oddechowe, takie jak wirus grypy lub bakterie takie jak Bordetella pertussis.⁷ Kaszel poinfekcyjny zwykle ustępuje samoistnie.⁷ W przypadku wielu rodzajów infekcji uporczywy kaszel może trwać miesiącami i często jest ostatnim objawem choroby, który ustępuje.⁷

3. Astma – jest najczęstszą przyczyną przewlekłego kaszlu u dzieci. Schorzenie to wywołuje stan zapalny dróg oddechowych.^3,4 Do typowych objawów astmy u dzieci należą:⁸

• przewlekły kaszel występujący w nocy
• świszczący oddech lub wydawanie dźwięku podobnego do gwizdu podczas oddychania
• problemy z oddychaniem lub szybki oddech
• uczucie ucisku w klatce piersiowej
• duszności podczas aktywności fizycznej.³

Jeśli objawy te powtarzają się, należy skonsultować się ze specjalistą.⁸

Jeśli cierpisz na przewlekły kaszel, koniecznie skontaktuj się z lekarzem w celu uzyskania porady.⁵ Konsultacja lekarska jest zalecana każdemu, u kogo kaszel trwa dłużej niż 3 tygodnie.²

Możemy wyróżnić kilka prawdopodobnych przyczyn kaszlu. Leczenie i rokowania zależą od przyczyny choroby.⁵ Aby ją poznać, lekarz przeprowadzi szereg badań i zada kilka pytań.⁵ Może zalecić stosowanie środków dostępnych bez recepty oraz samoleczenie. Może również skierować cię do specjalisty.²

Istnieje kilka domowych sposobów leczenia oraz modyfikacji stylu życia, które u części osób mogą złagodzić przewlekły kaszel.² Należą do nich:

• nawilżanie powietrza w pomieszczeniu
• odpowiednie nawodnienie organizmu
• spożywanie miodu – samego lub rozpuszczonego w gorącej wodzie
• rzucenie palenia
• unikanie czynników drażniących i innych substancji, które mogą wywołać kaszel

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko cierpi na przewlekły kaszel, umów się na wizytę u lekarza pediatry. Leczenie będzie zależeć od przyczyny kaszlu, określonej na podstawie diagnozy, która zostanie postawiona dziecku.⁹

Warto znać działanie leków na kaszel, które pomagają złagodzić uporczywe objawy u dzieci. Przykładowo środki mukoaktywne – takim środkiem jest ambroksol (Mucosolvan¹⁰) – mogą:

• złagodzić kaszel
• ukoić gardło
• rozrzedzić wydzielinę z płuc
• pomóc oczyścić drogi oddechowe.

Ambroksol dobrze sprawdza się w przypadku mokrego, produktywnego kaszlu.¹¹

Z kolei na suchy kaszel u dzieci możesz spróbować podać syrop na bazie naturalnych składników, takich jak np. : babka, prawoślaz i tymianek.

Zawsze sprawdzaj, czy dany lek bez recepty jest odpowiedni dla wieku twojego dziecka.² Lekarz lub farmaceuta będzie służyć ci radą i pomocą.

Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj również: „Kaszel u dzieci: przyczyny i leczenie”